Tư duy phản biện và chuyện nuôi con theo đám đông

Nhắc đến chuyện nuôi con, ở Việt Nam nó dường như đã trở thành một cuộc chiến. Một cuộc chiến trường kỳ qua nhiều thế hệ. Không phải vật lộn với con mà là với định kiến của những người xung quanh, bởi những quan niệm muôn đời như "phải ăn dặm từ tháng thứ 4" và mẹ cần "nạp nhiều móng giò cho có sữa"…

Người xưa hay dạy "chửa đẻ là cửa mả". Chính vì thế các mẹ luôn bị o ép làm theo các kinh nghiệm dân gian. Từ những tháng mới bắt đầu mang thai, muốn có con trai thì phải ăn mặn, sinh con xong là ăn cơm nước mắm hoặc thịt rang nghệ… rồi phải nằm yên một chỗ, kiêng vận động…vv…Việc sinh con hạnh phúc bao nhiêu thì cũng có vô cùng nhiều ám ảnh.

Mẹ Tây nuôi con nhàn tênh, không bị stress nhiều như mẹ Việt

Nhìn ra nước ngoài thấy họ nuôi con sao mà giản đơn, nhàn nhã. Quay lại thấy các mẹ Việt luôn bị bủa vây bởi áp lực, bế tắc và cô đơn. Tại sao lại thế? Bởi các mẹ Tây luôn chủ động, trong bất kể hoàn cảnh nào nhất là việc chăm con. Họ nuôi con theo ý mình, không bị động nghe theo những kinh nghiệm, lời khuyên của thế hệ đi trước.

Các mẹ Tây không bao giờ có những câu hỏi, dạng như: “Chị ơi con em bú mẹ hoàn toàn, nhưng mà cháu lên cân ít quá. MỌI NGƯỜI bảo tại sữa em không tốt. Em phải làm sao đây?” Hay “Chị ơi con em 10 ngày nay không đi ngoài. Bà nội bảo tại sữa em nóng nên con bị táo bón. Bà đem cháu đi thụt bằng mật ong. Em nên ăn gì để con khỏi táo bón?”

Với mẹ Tây, mọi người nói gì không quan trọng. Quan trọng họ nhận định vấn đề như thế nào. Tùy theo từng trường hợp họ sẽ phân tích xem: Sữa mẹ nóng là sao? Có chuyện đó thật không? Và nếu có thì tại sao lại như vậy? Sữa mẹ nóng có thật sự khiến con chậm tăng cân hay táo bón? Hay còn một nguyên do nào khác? Thụt cho con bằng mật ong có tốt? Tác dụng/Tác hại của nó như thế nào?

Không phải cái gì người đi trước nói cũng sai. Nhưng những kinh nghiệm này, chúng được hình thành trong sự hạn hẹp khi tiếp cận với thông tin. Xã hội thay đổi quá nhanh, đôi ba năm thôi khí hậu, môi trường sống cũng đã khác. Khoa học, công nghệ lại càng phát triển. Tại sao bạn cứ nhất nhất nghe theo những điều xưa cũ, nuôi con theo đám đông chỉ vì muốn tránh xung đột với mọi người?

Sở dĩ mẹ Việt nuôi con vất vả hơn mẹ Tây, là bởi từ xưa chúng ta không được dạy về tư duy phản biện (crictical thinking). Thế nên mẹ Việt luôn thụ động, cam chịu gò mình trong định kiến của đám đông. Nên nhớ đám đông không sinh ra con. Đừng bao giờ cho con ăn hay uống bất cứ thứ gì mà không nắm rõ thông tin. Đừng phó mặc việc chăm con bằng những gì người khác mách. Đó chính là dấu hiệu bạn đang ỷ lại. Hơn ai hết, chính bạn phải là người có trách nhiệm đầu tiên và cao nhất khi nuôi dạy con của mình.

Mẹ Việt cần dạy con tư duy phản biện càng sớm càng tốt

Hãy học các mẹ Tây! Họ luôn chủ động tiếp nhận và phân tích vấn đề để có thể đưa ra những quyết định tốt nhất cho con trẻ. Trước bất kì thông tin nào, họ thường thực hiện theo 3 bước:

1. Ghi nhận: Ghi nhận ở đây không chỉ là ghi nhận thông tin mà còn ghi nhận cả tấm lòng, tình yêu thương của bố mẹ/ông bà dành cho con cháu.

2. Phân tích/Phản biện: Xem xét kỹ vấn đề, liên tục đặt ra những câu hỏi như: Tại sao lại xảy ra vấn đề như vậy? Sử dụng cách đó có đúng không? Lợi và hại của nó như thế nào? Có biện pháp nào tốt hơn thế?

3. Quyết định: Dựa trên những thông tin đã có, xác định cách thức để giải quyết vấn đề: thực hiện A để có B, tiến hành C để được D như ý.

Muốn làm được điều này, các mẹ phải luôn trong tâm thế tìm hiểu và chuẩn bị kiến thức thật tốt. Kiến thức tốt sẽ giúp mẹ nắm rõ vấn đề, không bị hoang mang lo âu giữa vô vàn lời khuyên nữa. Việc chuẩn bị phải đi kèm với cập nhật, bất cứ thông tin nào tiếp nhận cũng phải được kiểm chứng rõ ràng, tốt nhất là từ nguồn của các chuyên gia uy tín với nhiều năm kinh nghiệm. 

Cũng đừng để con rơi vào vết xe đổ của bản thân. Không phải sinh con ra, cho con ăn uống, tới trường là đã tròn trách nhiệm. Hãy dạy con tiếp thu và áp dụng thêm các kỹ năng, quan trọng nhất – cần phát triển sớm nhất chính là kỹ năng tư duy phản biện. Có thế con mới có thể sống tốt, tự tin làm chủ cuộc sống của mình. Không còn bị gò bó bởi những thông tin nhiễu xung quanh, chủ động đón nhận những điều tốt đẹp.

Tìm hiểu thêm về tư duy phản biện tại đây